UA FAAPŌPŌ ASO UA, AE LE TUUA ASO FOLAU

By Ao Mamalu o le Malo Afioga Tui Atua Tupua Tamasese Ta’isi Efi Malelega o le Tuto’atasi 1 Iuni 2016 02 June 2016, 12:00AM

Pe ā ma le selau ma le fitu tausaga ua tuana’i, na sii ai le folauga a mātua i se malaga e umi ma fītā. 

O le sini o le faamoemoe, ina ia toe faafo’i mai le tofi o Samoa i tagata Samoa.  E māfua ona o le talitonuga, a vale tuulima le tofi, o le a mou ma fano ia mea e mamafi ma ganea ai le olaga o le tagata Samoa.  Ua tatou aofaga potopoto i le asō e faamanatu ma faailoga le latou sa’iliga malo.

O le aso lenei, tatou te faailoga ai le 54 tausaga talu ona toe faafo’i mai le tofi o Samoa i tagata Samoa.  Ua 54 tausaga o tatou tu i le foe  e faatautai le tatou mau tuufaasolo, le tatou tu ma le aga, le tatou gagana, ‘ele’ele, ogasami, faapea ai ma le tatou faigamalo. 

I le faatautaiga o le tatou malo tuto’atasi, ua tatou faailoa atu i le lalolagi, tatou te iloa tausi le filemu ma faatautai se malo pulea;  tatou te iloa puipuimalu i aia tatau a o tatou tagata ma tatou te iloa faafoe se malo ma se atunuu e malu ai le tulafono.  Ma e tainane lo tatou laititi ma faatauvaa, e lava tāoso lo tatou malosi ma le tatou pulunaunau, e malupuipuia ai le mea lelei ma amiotonu mo i tatou.  

Tatou te faatuatua ola o matati’a ua tatou ‘ausia o ni faamanuiaga mai le Atua.  Fai mai le tatou tagāvai, o Samoa e faavae i le Atua.  O le tatalo lea a ō tatou mātua, ma o le tatou tatalo fo’i lea i le taeao lenei.  

O i tatou nei o ni tagata e mafi i le olaga faaleagaga, o se olaga e opogi ma ‘apo’apo tagata, ae lē faailoga tagata pe su’esu’e masei.  E loto maualalo, alofa ma agaga faamagalo.  E agalelei ma lotomau.  E lē māfua ona o se taui ae māfua ona o le manuia lautele o tagata.

I lenei 54 tausaga o le tatou Tuto’atasi, ua tatou toe maua ai se avanoa e toe iloilo le alafua ma le faatautaiga o le tatou faigamalaga.

 O le tausaga lenei e amata ai le nofoaiga a le Palemene XVI.  Ma o lea ua taugasolo le faigamalaga mo le 5 tausaga.  Ma e pei lava o aga a tautai mata’alia, o lea ua faitau le fe’au a le La, le masina, le fetū, le savili, le āu, laau o le vao faapea ai ma le sami, e faasinoala i le faigamalaga.  Pei lava ona fai mai le upu, ua faapōpō aso ūa ae lē tuua aso folau.  O lona uiga, o lea e faatalitali masele ae lē tuua pe tolo le folauga.

E faamoemoe le faiva o tautai o ‘alia i le faasinoala a le La, le masina ma fetū, i le savili, i le āu, i i’a o le sami, i manu felelei.  Pagā lea ua foliga o se tomai ua tafea i le āu.  Ae o loo fagufagu mai pea e le upu “faatautai”, o lona uiga o le aga a le tagata e i ai le malamalama ma le atamai faapitoa o le tautai – e le upu “agavaa”, o le tagata e malamalama i le aga a le vaa – e le upu “tautai”, o le tagata e iloa tau le tai – e le upu “‘anava”, o se vaega o le manava e faatino ai le mau tuufaasolo, ona ua vavae mai se vaega o le manava e fofoa mai ai le tagata.

E faamoemoe le tautai i le a’oga a ona faia’oga;  aemaise  ai le ‘anava, o le molimau ola lea o le mau tuufaasolo, e fafaga ma faafailele le faatuatuaga e taunuu manuia le faigamalaga – ona o loo faamalumalu le tapua’iga a le aiga e aofia ai ia ē o loo ola ma ē ua maliliu, faapea ai ma atua o le aiga.

Iā Setema 2014, na taunuu mai ai i Samoa le faigamalaga a le Hokule’a.  Sa ou faitau i se molimau a Justice Joe Williams e uiga iā Nainoa, le tautai o le Hokule’a.  Fai mai sa faafailele e se tagata e igoa ia Mau, o le toe tagata lea sa i ai le mau o le faatautaiga o ‘alia i le vasaloloa.  Fai mai ona ua toe o ni nai aso ae foufou le faigamalaga, ae alu atu Mau ua tatai Nainoa i le si’usi’u o le motu, ona fesili atu lea, “Se’i sula mai le alafua o fetū ta’iala mai Oahu i Tahiti Nui?”  E iloa lelei e Nainoa.  Ona ia taulagi mai loa lea o le sula. 

Ona ua mae’a ona toe fai atu fo’i lea o Mau e toe fai mai.  Peiseai ua nona ia Nainoa, pe māfua iseā ona fai soo le sula.  Ona ua faaono ona faia le sula, ona fesili loa lea o Mau iā Nainoa, “o e iloa atu le motu”?  Ua lē malamalama ia Nainoa.  Ona fesili lea iā Mau, “E māfua iseā ona fai soo lenei fesili?”  Ae tu ia Mau ma savali ‘ese e aunoa ma se tali.

Na faaauau pea ia lenei taualumaga,  ona i’u lea ina moeiini  filemu ia Nainoa, ma ua ataata mai i lona mafaufau ma le agaga, ia foliga o le motu.  Ina ua oo atu ia Mau iā te ia ma fesili, “Ua e iloa atu le motu?”  Tali Nainoa, “Ioe, ua ou iloa atu le motu?”  Ona ‘ata’ata lea o Mau ma fai atu, “E ao lava ona e taofimau i lou mafaufau le ata o le motu, auā o oe o le tautai.  E i ai aso o le a louā le sami ma agi afā, ma po ua pogisa e lē iloa atu fetū.  O le a matuā tofotofoina oe.  O le a e saogalemu pe afai e te taofi i lou mafaufau le ata o le motu.  Afai e lē iloa atu le ata o le motu i lou mafaufau, e au ina e oti ma fano uma  atu ai ia lou auvaa.”

Mo Nainoa, o se a’oga aupito tāua lea mo ia.  

I le sa’iligamalo a o tatou mātua, e ono mafai ona tatou faapea, sa taofimau i o latou mafaufau, le ata o le motu.  Sa o latou sufi le La, le masina, le fetū, le savili, le āu, le i’a ma le manulele ia se tali o fesili, “Sa’ili i le tai sē agavaa!”  “Ua faapōpō aso ūa ae lē tuua aso folau.  

I le asō, ua tatou faailoga ma faamanatu le folauga a o tatou mātua – o a’oga o le latou ‘auvasa, ma ua tatou lagona i le ta’ele o o tatou mafaufau ma agaga, o le ta’iala i le ‘auga o le faamoemoe, o le loto maualalo ma le faatuatua.

Soifua

By Ao Mamalu o le Malo Afioga Tui Atua Tupua Tamasese Ta’isi Efi Malelega o le Tuto’atasi 1 Iuni 2016 02 June 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>