SE’I O TA TALANOA

10 April 2016, 12:00AM

 UA TAIA LE ULU SA’E LE VAE

Tatou te viia ma faafetaia le Atua ona o loo manuia pea o si o tatou atunuu i aso uma e afua mai Mauga Tetele se’ia o’o lava i mauga-itu-aemaise ai o le Aiga Sa Levī i Fata Faitaulaga e fia o loo tauasuina le Ipu o le Ola –aua le Atua ma longa finagalo- o loo faavae ai Samoa ma lona Malo Tutoatasi.

Ia ua mavae atu lena vaiaso o fe’au ma galuega sa feagai ma ‘au-galulue a le atunuu i soo se faiva ma soo se tiute-aemaise ai o nai alo ma fanau i le feagai ai ma aoaoga i aso uma, aua so latou lumana’i manuia mo taeao ma iēluā. 

Ia Malo lava le soifua ma le lagi e mamā, ae alo maia! O le tatou talanoaga masani foi lenei i vaiaso ta’itasi; ma e pei lava ona silafia e le mamalu o le ‘aufaitau o lenei nusipepa-e le o se talanoaga e faaleaga ai se tasi; e le o se talanoaga foi o ni tala faatupu pe tuua’ia ai se tasi; e le o se talanoaga foi e faaoloataua ai se tasi! E tasi lava le agaga ma le faamoemoe o lenei talanoaga- o le fia faataunuuina lea o le matafaioi a soo se nusipepa! 

O le a lea matafaio? O le faailoa atu lea o mea o loo tutupu i totonu o lo tatou atunuu-o fea na tupu ai-o ai na mafua ai-ae o le itu e sili ona taua- afai o ia mea na tutupu- e afaina ai i tatou uma poo tagata lautele o lenei atunuu-e tatau la ona tatou iloa-pe o le a se faiga a le malo o fai i ai-pe leai foi se faiga o fai i ai! O le pogai lea o lenei talanoaga-matou te faailoa atu mea o loo tutupu-ona aumai lea o outou finagalo tatou te talanoa faatasi i ai-ina ia mafai ai ona maua se vaifofo mo sea faafitauli! Ia alo maia! O lena ua tusia i luga le ulutala o le tatou talanoaga- ma e i ai le talitonuga- o loo manino ma malamalama. Ae afai lava e manaomia lava se isi faapulapula teisi- e ‘augofie lava e fai ina ia aoga le faamoemoe o lenei talanoaga.! O le ulutala la e faapea:-“UA TAIA LE ULU SA’E LE VAE.” O lona uiga-‘A ta le ulu-ona pa’ū lea i le eleele’-o lona uiga- e le na o le ulu ua afaina-ae ua afaina foi ma vae.

A toe faaupu la-o lona uiga-ua pipili! O le uiga moni la o lenei muagagana a le atunuu-“E afaina le tagata ona o mea sese a le isi tagata! A toe faaupu la ona faapea lea- e afaina le tagata ona o mea sese ma faiga pi’opi’o a isi tagata. Afai la tatou te tilotilo i le tulaga ua i ai nei Samoa-ma le anoano o fanau iti o loo faatau atu oloa i luga o ala tetele-ma isi o loo aisi solo e ese mai isi tagata matutua o loo aisi foi i poletito o faleoloa-ua tatau la ona tatou fesili -pe aisea ua mafua ai? A tatou toe tilotilo ia Samoa ma lona Malo Tutoatasi i le 1962-o le fesili-sa i ai se tulaga faapenei i na aso-a’o ta’ita’i e Tama-a-Aiga le atunuu? 

O le tali e leai! Aisea? Leaga o Taitai e alolofa moni i o latou matua na tafetotoi i le sailiga o le Malo Tuto’atasi o Samoa! Leaga o Taitai e alolofa moni i lo latou atunuu ma o latou tagata! A tatou tilotilo la i le taimi nei- e mafai ona tatou faapea-o le taimi lava na tulai mai ai le faiga-malo a le HRPP-o le taimi foi lena na taia ai le ulu o le atunuu ma sa’e lona vae- e o’o mai lava i le taimi nei! O lona uiga la-e moni ma faamaoni le uiga moni o le ulutala o le tatou Talanoaga! E a? O mea sese ma faiga pi’opi’o a ta’ita’i o le faiga-malo i le taimi nei–ua mafua ai ona tatou pagatia! Ma e le faigata ona sailia se faamaoniga o lea tulaga. Afai la o tatou matauina le anoano o Lipoti a le Pule ma Su’etusi e uiga i nei faiga pi’opi’o-o le upu moni- e le masino! Ae o le mea e sili ona mata’utia-o lea lava e fai nei taupulepulega leaga ma faiga pi’opi’o- e o’o mai i le asō! O le a la le pogai? O le tali- o loo manuia ai na o Ta’ita’i o le faiga-malo-ae malaia ai le atunuu atoa! 

O le a la le pinefaamau o le malaia o le atunuu talu ai nei faiga? Ia-a tatou tilotilo i le tau o le soifuaga-o le mea moni-ua pa’ia le vanimonimo! A tatou tilotilo i aitalafu i fafo-ua sili atu i le Piliona! A tatou tilotilo i noga-tupe i fafo-e matua uiga ese lava. O ai la e totogiina? O le tali – o tatou-o a tatou fanau, o fanau a tatou fanau, ma fanau a fanau a fanau a fanau! O le a le uiga o lena mea? O le uiga-tatou te feoti uma i le eleele-ae le mafai ona aveeseina lenei amo mai a tatou fanau ma tupulaga o lalovaoa! Aisea? Ona o ta’ita’i faatautala ma le le popoi-o ta’ita’I fai mea leaga ma le pi’opi’o! Afai la ua leva ona fai mai nei mea pi’opi’o-o le a la le mea e taunuu i ai Samoa? O le tali-e taunuu i le faoa o lo tatou tofi ma meatotino e totogi a’i faiga leaga a ta’ita’i gutu molemole ma le le alolofa! Ia o lea ua faamalumalu mai le Faiga-Palota i le tausaga fou. 

O le fesili la-afai ua savali i le 40 tausaga o fai lava nei faiga pi’opi’o-ae matitiva masaesae ai le atunuu ma feoa’i solo nei tamaiti e faatau solo oloa i luga o ala tetele-faatasi ai ma le aisi solo-o se Malo Tutoatasi la lea na manana’o i ai matua na mafua ai ona masa’a o latou toto ona o le fia sa’oloto? 

O lea ua maua le Tuto’atasi mai Papalagi ma atunuu ese sa pulea Samoa-ae o lea ua sili atu ona pologa tagata o le atunuu ina ua tuto’atasi-talu ai faiga pi’opi’o a lenei faiga-malo! 

O le mea mautinoa la ua tatou iloa- e matua leai se alolofa i le atunuu o le faiga-malo o loo i ai nei! O le pine o lena mau-ana alolofa i le atunuu ua fai le faamasinoga ma le amiotonu ia latou faiga pi’opi’o ia ua maumau ai le faitau miliona ma miliona o tupe a le atunuu-ae o lea e matitiva masaesae. 

O le mativa la lea e feagai nei ma le atunuu- e le o se mativa e afua mai le atunuu-ae o le mativa e afua mai taitai o le atunuu-ta’ita’i manatu faapito ma le faasaolo i meatotino faitele. O le fesili la-afai la o lea ua savali le 40 tausaga ae o lea lava tatou te pologa i lenei faiga-malo-o le fesili la-ua e loto lava e te mativa masaesae mo le isi 5 tausaga o i luma ma se’ia o’o i le faavavau? 

E leai se tasi na te faatonuina le atunuu e mamala-ae afai o tatou e ou le Malo lea o loo faafoe e le faiga-malo o loo i ai nei, ma ua tatou pologa ai-o le fesili la-‘Afai o oe e ou le Malo na tafetotoi ai o tatou Matua-e te mana’o la i se faiga-malo pi’opi’o ma le le alolofa?  Afai la ua taia le Ao o Samoa sa’e lona Aao-o lona uiga-ua tatou afaina uma lava i faiga pi’opi’o a ta’ita’i faatautala! 

 E tatau ona tatou tilotilo lelei-poo nei taitai-na tafetotoi ni o latou matua i le sailiga o le Malo Tuto’atasi o Samoa pe leai! 

Afai la e le’i tafetotoi ai se isi o latou matua-o lona uiga-latou te le faatauaina foi le tautua toto a o tatou matua lea na maua ai le Malo Tutoatasi o Samoa –lea ua tu’u atu latou te faafoeina! Mo lenei la Aso Sa-atonu e lelei ona tatou ole atu i le Atua-ina ia faasino mai ni taitai lelei mo le lumana’I o Samoa o loo faavae ia te Ia-talu ai- ua tatou fiu i pologa ma ua fia maua tele sina mapu! Ia manuia tele le Aso Sa Samoa ma ia faamanuia atu le Atua. 

10 April 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>