Tufagā-fa’ailoga o tusigā-tala a le Samoa Observer
E silia i le 50 fanau-a’o’oga ma matua, o faia’oga fa’apea pule-a’oga mai tulimanu ‘ese’ese o le atunu’u, sa potopoto fiafia i le Fale Samoa o le Iunivesete Aoao o Samoa i le Papaigalagala i le aso ananafi.
O le fa’amoemoe ‘autu, o le Tufatufaga-Fa’ailoga Lona V o tauvaga tusiga-tala pupu’u a le Samoa Observer ma o se tausaga fa’apitoa lenei, ona o nisi o mafuaga.
“O le tausaga lona lima lenei, ma o se ‘ausaga iloga,” o le fa’aaliga lea a Marj Moore, le Fa’atonu o A’oa’oga i Nusipepa a le Samoa Observer.
“O le tausaga nei, ua ‘auai mai ai le Kamupani a Eveni e avea o se tasi o lagolago malosi, e fa’aopoopo i le matou faiga-fa’aPa’aga ma le Kamupani a le SSAB na lagolagosua mai lava i le amataga ae maise fo’i le lagolago fa’aauau a le Bluesky, e fesoasoani mai i fa’ailoga ‘ese’ese fa’apitoa.
“O le taunu’uga lelei o lenei tauvaga ae maise le una’ia o le a’oa’oina lelei o tupulaga talavou, sa fa’afetaia ai le Amepasa o le Malo o Saina, o Amepasa Wang, lea ua ofoina mai e fa’atupeina le malaga atu i Saina o nisi sa manumalo i tauvaga tusiga-tala talu ai,” o le fa’aaliga lea a Marj.
“O Ariel Fanaafi Ioane, o lo’o i le Vasega Amata i le Iunivesete o Samoa ma Layton Sa’ilimalo Lolo o lo’o a’oga i le Kolisi o Pesega, o le a malaga atu i Saina fa’atasi ma se vaega e to’asefulu o tama ma teine a’o’oga o le Iunivesete Aoao a Samoa.”
“E momoli ai le fa’afetai tele i le Tapa’au o le Iunivesete, le Ali’i Porofesa o Leapai Asofou So’o i lana lagolago malosi i lenei taumafaiga taua, ua fa’atagaina ai lo matou fa’aaogaina o le Fale Samoa matagofie lenei.”
Na fa’aalia fo’i e Marj, o le atina’eina ma le fa’ato’ateleina o lenei tauvaga, ua le gafatia ai e nisi o maota sa fa’atino muamua ai tufatufaga fa’ailoga.
O le Fa’atonu o le Samoa Observer, Afioga a Mata’afa Keni Lesa sa fai ma fofoga o le aso, a’o le faife’au o Ruperake Petaia sa saunia se lotu pu’upu’u.
O le Fa’atonu ‘Autu o le Samoa Observer, Afioga a Gatoa’itele Savea Sano Malifa, sa avea ma to’to’o-‘autu o lea fa’amoemoe ma ia fa’afetaia ai fa’amasino e to’alima ona o le latou fo’i sao i lenei fa’amoemoe. O Fa’amasino e aofia ai Porofesea Silafau Sina Va’ai, le Susuga a Papali’i Momoe Malietoa von Reiche, Faletua o Anne Leauga, Julie Perelini ma Donna Ioane.
O le faletua o Fiti Leung Wai o le Pule o le kamupani malosi a le SSAB, sa saunoa e fai ma sui o kamupani uma sa lagolagoina lenei tauvaga.
Ona alo loa lea i le tufatufaina o fa’ailoga ta’ito’atasi ma fa’ailoga mo le A’oga Tulagalua a Vaimoso ma le Kolisi a le Itu o Tane, lea na aupito tele ai tala i le Gagana Peretania ma le Gagana Samoa na fa’aulu mai ai.
O le tauvaga atoa sa tatala mo tamaiti-a’o’oga mai le Tausaga 6 e o’o i le Iunivesete e tusia ai ma tu’uina mai tala mo le tauvaga o le 2016 i le ulutala, “Lo’u Lalolagi: o iai nei po’o le tulaga e tatau ona iai.”
Na ta’ua e Marj, na matua ogaoga lava mafaufauga na fa’aalia e tusitala e uiga i le mata’upu.
“Atonu ona o lo’o avatu, e pule ai le tagata i lana filifiliga e fai,” o lana fa’aaliga lea.
“Pe fa’amatala mai le tulaga moni o o latou lalolagi o iai i le taimi nei, pe manana’o fo’i e fai ni mo’omo’oga a’o ni miti i ituaiga lalolagi e manana’o iai.”
O le tele o tala na tu’uina mai, e tu’usa’o lava fa’amatalaga ae talitonu Marj, e ono ‘avea ai va’aiga fou ma mafaufauga o tusitala mai tala ua tusia.
“O nisi vaega o fa’amatalaga e matua talafeagai lelei i tusitusiga e fa’atosina mai ia tagata tafafao. O isi e fa’amatalaina ai, se soifuaga masani a’o isi, o se fa’atusatusaga o Samoa i le lumana’i”- Marj Moore
Na fa’amamafa mai fo’i e Marj, e le faomalo le tauvaga lea mai a’oa’oga fa’atusitala ma isi polokalame faitautusi o lo’o fa’atino i potu-a’oga o falea’oga uma i Samoa nei.
“A o le si’itia i se tulaga lelei ma fa’aleleia atili ai le faitautusi ma le tusitusi a fanau-a’o’oga uma i so’o se maualuga, e le gata i le Fa’aSamoa a’o le Fa’aPeretania, ae maise o faia’oga, o matua, le Matagaluega o A’oga, Ta’aloga ma Aganu’u ma le loaloa o le atunu’u i le fa’atinoina o lo latou sao.”
O le taimi nei, o lo’o fa’aauau pea ona fa’ateleina le tali mai fanau-a’oga i avanoa e fa’asoa ai o latou mafaufauga i tusitusiga e le gata i le fa’aPeretania a o le fa’aSamoa fo’i.
“I tausaga ta’itasi uma, e iai lava tusitala fou ma a’oga fou e ‘auai i tauvaga nei,” o lana fa’aaliga lea.
“O le tausaga nei o se fa’ata’ita’iga, sa ‘auai ma maua mai tusitusiga mai Don Bosco i Savai’i mo le ulua’i taimi, o nisi o fanau a’o’oga sa maua o latou fa’ailoga.”
O le mea moni, ua tutusa le tali mai o a’oga i Savai’i ma a’oga i Upolu nei.
“O se fiafiaga tele lava lea ona o se vaega fo’i lea o le lagolago a le kamupani a le SSAB i le tauvaga lenei, ua fesoasoani mai ai mo le faia o pepa-fa’atumu ina ia saofaga iai fanau ma a’oga uma i Savai’i, e fa’afaigofie ai le fa’ao’oina mai i Apia o ia pepa mo fanau, ma fesoasoani ai fo’i i fanau e mau-fa’ailoga aua pasese i va’a ma pasi e mautinoa ai le ‘auai mai i tufaga-fa’ailoga.”
Na ta’ua fo’i e Marj, o le amataga lava o lenei tauvaga, o se tofa ua leva o silasila iai le Fa’atonu Sili o Gatoa’itele.
“Sa silasila lava i le tauvaga lenei o se gasologa lelei o le polokalame i vaiaso ta’itasi o Nusipepa i A’oa’oga ma o se avanoa mo tupulaga talavou e fa’aleo ai o latou lagona ma mafaufauga i le atunu’u aoao.”
O le tausaga nei, e latalata i le 600 tala sa tu’uina mai ma e iai le manatu, o le a fa’ateleina atu lea numera i tausaga o muamua.
(Silasila i le Lomiga Fa’aPeretania mo Fanau A’o’oga na fa’amanuiaina i fa’ailoga).
Samoa Observer Competition prize winners
Year 6 English
3rd Annabella McInnes Vaiala Beach Primary
2nd Hildaguard Paniani St Mary’s Primary
1st Felisha Va’a Vaiola Primary
Samoan
3rd Roluama Aloaina Tutaga Primary
2nd Petelo Tamaso’alii Vaimoso Primary
1st Karis Toleafoa St Theresa’s, Fusi
Year 7 English
3rd Ceira Kennedy Vaiala Beach Primary
2nd Katrina Esera Apia Primary
1st Alexandria Slaven Vaiala Beach Primary
Samoan
3rd Kolini Malolua St Mary’s Primary
2nd Leonard Lasalo Tutaga Primary
1st Taupaolo To’o Tutaga Primary
Year 8 English
3rd Ryanne Tupai Vaimoso Primary
2nd Analei Pelesasa Vaiala Beach Primary
1st Amelia Southgate Peni Vaiala Beach Primary
Samoan
3rd Sione Wayne Lalomalava Primary
2nd Dollysarai Meu Tutaga Primary
1st Meafou Faalavelave Safotulafai Primary
Year 9 English
3rd Ronette Va’ai St Mary’s College
2nd Selenia Thompson St Mary’s College
1st Malnnie Nofoagatotoa St Mary’s College
Samoan
3rd Norma Siaki Itu o Tane College
2nd Martha Semau Itu o Tane College
1st Jane Ederman Itu o Tane College
Year 10 English
3rd Delphine Silao St Mary’s College
2nd Lesina Poisiano Don Bosco College
1st Quenjule Slaven St Mary’s College
Samoan
3rd Ioane Uga Itu o Tane College
2nd Urima Tavee Don Bosco College
1st Gordon Magele Pesega College
Year 11 English
3rd Alice Iaulualo Don Bosco College
2nd Tafao Tafao Itu o Tane College
1st Ripine Viliamu Don Bosco College
Samoan
3rd Asalemo Faatau Itu o Tane College
2nd Fineaso Saio Itu o Tane College
1st Lagi Sagato Itu o Tane College
Year 12 English
3rd Angela Hazelman St Mary’s College
2nd Joe Alefosio Don Bosco
1st Jorim-Paul Phillips Fa’atuatua College
Samoan
3rd Matalena Tevaga Don Bosco College
2nd Debra Leuo Faleata College
1st So’oautalavou Faatuiese Itu o Tane College
Year 13 English
3rd Fionamaria Sapatu St Mary’s
2nd Alexia Slaven St Mary’s
1st Larissa Tago Leifi’ifi College
Samoan
3rd Vaeluaga Vaipuna Don Bosco College
2nd Failava Asovale Itu o Tane College
1st Jacinta Ameto Itu o Tane College
OPEN/NUS English
3rd Lina Schwalger NUS
2nd Gataiala Penn NUS
1st Mercy Tausili NUS
Samoan
3rd Pelenato Penei Don Bosco College
2nd Peato Auva’a Don Bosco College
1st Peniel Magele NUS
MOST ENTRIES ENGLISH – Vaimoso Primary School
MOST ENTRIES SAMOAN – Itu o Tane College
BLUESKY SPECIAL PRIZES
Primary School - Year 8 English - Amelia Pene
Year 8 Samoan - Meafou Faalaveave
Highly Recommended - Felisha Va’a (Year 6)
Secondary School - Year 10 English - Quenjule Slaven
Year 10 Samoan - Gordon Magele
Year 11 English - Ripine Vilamu
Year 11 Samoan - Lagi Sagato
Year 12 English - Jorim-Paul Phillips
Year 12 Samoan - So’oautalavou Faatuiese
School Prizes Vaimoso Primary Broadband Connections Itu o Tane College Broadband Connections
ADDITIONAL PRIZES - Acknowledgement of two trips to China
funded by the Chinese Embassy – Ambassador Wang
Ariel Fana’afi Ioane – Foundation, National University of Samoa
Layton Sailimalo – Year 13, Pesega College