Tufagā-fa’ailoga o tusigā-tala a le Samoa Observer

By Fa’aliliu e Maiava 14 June 2016, 12:00AM

E silia i le 50 fanau-a’o’oga ma matua, o faia’oga fa’apea pule-a’oga mai tulimanu ‘ese’ese o le atunu’u, sa potopoto fiafia i le Fale Samoa o le Iunivesete Aoao o Samoa i le Papaigalagala i le aso ananafi.

O le fa’amoemoe ‘autu, o le Tufatufaga-Fa’ailoga Lona V o tauvaga tusiga-tala pupu’u a le Samoa Observer ma o se tausaga fa’apitoa lenei, ona o nisi o mafuaga.

 “O le tausaga lona lima lenei, ma o se ‘ausaga iloga,” o le fa’aaliga lea a Marj Moore, le Fa’atonu o A’oa’oga i Nusipepa a le Samoa Observer. 

“O le tausaga nei, ua ‘auai mai ai le Kamupani a Eveni e avea o se tasi o lagolago malosi, e fa’aopoopo i le matou faiga-fa’aPa’aga ma le Kamupani a le SSAB na lagolagosua mai lava i le amataga ae maise fo’i le lagolago fa’aauau a le Bluesky, e fesoasoani mai i fa’ailoga ‘ese’ese fa’apitoa.  

 “O le taunu’uga lelei o lenei tauvaga ae maise le una’ia o le a’oa’oina lelei o tupulaga talavou, sa fa’afetaia ai le Amepasa o le Malo o Saina, o Amepasa Wang, lea ua ofoina mai e fa’atupeina le malaga atu i Saina o nisi sa manumalo i tauvaga tusiga-tala talu ai,” o le fa’aaliga lea a Marj.

“O Ariel Fanaafi Ioane, o lo’o i le Vasega Amata i le Iunivesete o Samoa ma Layton Sa’ilimalo Lolo o lo’o a’oga i le Kolisi o Pesega, o le a malaga atu i Saina fa’atasi ma se vaega e to’asefulu o tama ma teine a’o’oga o le Iunivesete Aoao a Samoa.” 

“E momoli ai le fa’afetai tele i le Tapa’au o le Iunivesete, le Ali’i Porofesa o Leapai Asofou So’o i lana lagolago malosi i lenei taumafaiga taua, ua fa’atagaina ai lo matou fa’aaogaina o le Fale Samoa matagofie lenei.”  

Na fa’aalia fo’i e Marj, o le atina’eina ma le fa’ato’ateleina o lenei tauvaga, ua le gafatia ai e nisi o maota sa fa’atino muamua ai tufatufaga fa’ailoga.

O le Fa’atonu o le Samoa Observer, Afioga a Mata’afa Keni Lesa sa fai ma fofoga o le aso, a’o le faife’au o Ruperake Petaia sa saunia se lotu pu’upu’u.

O le Fa’atonu ‘Autu o le Samoa Observer, Afioga a Gatoa’itele Savea Sano Malifa, sa avea ma to’to’o-‘autu o lea fa’amoemoe ma ia fa’afetaia ai fa’amasino e to’alima ona o le latou fo’i sao i lenei fa’amoemoe. O Fa’amasino e aofia ai Porofesea Silafau Sina Va’ai, le Susuga a Papali’i Momoe Malietoa von Reiche, Faletua o Anne Leauga, Julie Perelini ma Donna Ioane. 

O le faletua o Fiti Leung Wai o le Pule o le kamupani malosi a le SSAB, sa saunoa e fai ma sui o kamupani uma sa lagolagoina lenei tauvaga.

Ona alo loa lea i le tufatufaina o fa’ailoga ta’ito’atasi ma fa’ailoga mo le A’oga Tulagalua a Vaimoso ma le Kolisi a le Itu o Tane, lea na aupito tele ai tala i le Gagana Peretania ma le Gagana Samoa na fa’aulu mai ai.

O le tauvaga atoa sa tatala mo tamaiti-a’o’oga mai le Tausaga 6 e o’o i le Iunivesete e tusia ai ma tu’uina mai tala mo le tauvaga o le 2016 i le ulutala, “Lo’u Lalolagi: o iai nei po’o le tulaga e tatau ona iai.” 

Na ta’ua e Marj, na matua ogaoga lava mafaufauga na fa’aalia e tusitala e uiga i le mata’upu. 

“Atonu ona o lo’o avatu, e pule ai le tagata i lana filifiliga e fai,” o lana fa’aaliga lea.

“Pe fa’amatala mai le tulaga moni o o latou lalolagi o iai i le taimi nei, pe manana’o fo’i e fai ni mo’omo’oga a’o ni miti i ituaiga lalolagi e manana’o iai.” 

O le tele o tala na tu’uina mai, e tu’usa’o lava fa’amatalaga ae talitonu Marj, e ono ‘avea ai va’aiga fou ma mafaufauga o tusitala mai tala ua tusia. 

“O nisi vaega o fa’amatalaga e matua talafeagai lelei i tusitusiga e fa’atosina mai ia tagata tafafao. O isi e fa’amatalaina ai, se soifuaga masani a’o isi, o se fa’atusatusaga o Samoa i le lumana’i”- Marj Moore

Na fa’amamafa mai fo’i e Marj, e le faomalo le tauvaga lea mai a’oa’oga fa’atusitala ma isi polokalame faitautusi o lo’o fa’atino i potu-a’oga o falea’oga uma i Samoa nei. 

“A o le si’itia i se tulaga lelei ma fa’aleleia atili ai le faitautusi ma le tusitusi a fanau-a’o’oga uma i so’o se maualuga, e le gata i le Fa’aSamoa a’o le Fa’aPeretania, ae maise o faia’oga, o matua, le Matagaluega o A’oga, Ta’aloga ma Aganu’u ma le loaloa o le atunu’u i le fa’atinoina o lo latou sao.”   

O le taimi nei, o lo’o fa’aauau pea ona fa’ateleina le tali mai fanau-a’oga i avanoa e fa’asoa ai o latou mafaufauga i tusitusiga e le gata i le fa’aPeretania a o le fa’aSamoa fo’i. 

“I tausaga ta’itasi uma, e iai lava tusitala fou  ma a’oga fou e ‘auai i tauvaga nei,” o lana fa’aaliga lea. 

“O le tausaga nei o se fa’ata’ita’iga, sa ‘auai ma maua mai tusitusiga mai Don Bosco i Savai’i mo le ulua’i taimi, o nisi o fanau a’o’oga sa maua o latou fa’ailoga.” 

O le mea moni, ua tutusa le tali mai o a’oga i Savai’i ma a’oga i Upolu nei.  

 “O se fiafiaga tele lava lea ona o se vaega fo’i lea o le lagolago a le kamupani a le SSAB i le tauvaga lenei, ua fesoasoani mai ai mo le faia o pepa-fa’atumu ina ia saofaga iai fanau ma a’oga uma i Savai’i, e fa’afaigofie ai le fa’ao’oina mai i Apia o ia pepa mo fanau, ma fesoasoani ai fo’i i fanau e mau-fa’ailoga aua pasese i va’a ma pasi e mautinoa ai le ‘auai mai i tufaga-fa’ailoga.”  

Na ta’ua fo’i e Marj, o le amataga lava o lenei tauvaga, o se tofa ua leva o silasila iai le Fa’atonu Sili o Gatoa’itele. 

“Sa silasila lava i le tauvaga lenei o se gasologa lelei o le polokalame i vaiaso ta’itasi o Nusipepa i A’oa’oga ma o se avanoa mo tupulaga talavou e fa’aleo ai o latou lagona ma mafaufauga i le atunu’u aoao.” 

O le tausaga nei, e latalata i le 600 tala sa tu’uina mai ma e iai le manatu, o le a fa’ateleina atu lea numera i tausaga o muamua.  

(Silasila i le Lomiga Fa’aPeretania mo Fanau A’o’oga na fa’amanuiaina i fa’ailoga).

Samoa Observer Competition prize winners

Year 6 English 
3rd Annabella McInnes Vaiala Beach Primary 
2nd Hildaguard Paniani St Mary’s Primary 
1st Felisha Va’a Vaiola Primary 

Samoan
3rd Roluama Aloaina Tutaga Primary 
2nd Petelo Tamaso’alii Vaimoso Primary 
1st Karis Toleafoa St Theresa’s, Fusi 

Year 7 English
3rd Ceira Kennedy Vaiala Beach Primary 
2nd Katrina Esera Apia Primary 
1st Alexandria Slaven Vaiala Beach Primary 

Samoan
3rd Kolini Malolua St Mary’s Primary 
2nd Leonard Lasalo Tutaga Primary 
1st Taupaolo To’o Tutaga Primary 

Year 8 English
3rd Ryanne Tupai Vaimoso Primary 
2nd Analei Pelesasa Vaiala Beach Primary 
1st Amelia Southgate Peni Vaiala Beach Primary 

Samoan
3rd Sione Wayne Lalomalava Primary 
2nd Dollysarai Meu Tutaga Primary 
1st Meafou Faalavelave Safotulafai Primary 

Year 9 English
3rd Ronette Va’ai St Mary’s College 
2nd Selenia Thompson St Mary’s College 
1st Malnnie Nofoagatotoa St Mary’s College 

Samoan
3rd Norma Siaki Itu o Tane College 
2nd Martha Semau Itu o Tane College 
1st Jane Ederman Itu o Tane College 

Year 10 English
3rd Delphine Silao St Mary’s College 
2nd Lesina Poisiano Don Bosco College 
1st Quenjule Slaven St Mary’s College 


Samoan
3rd Ioane Uga Itu o Tane College 
2nd Urima Tavee Don Bosco College 
1st Gordon Magele Pesega College 


Year 11 English
3rd Alice Iaulualo Don Bosco College 
2nd Tafao Tafao Itu o Tane College 
1st Ripine Viliamu Don Bosco College 


Samoan
3rd Asalemo Faatau Itu o Tane College 
2nd Fineaso Saio Itu o Tane College 
1st Lagi Sagato Itu o Tane College 


Year 12 English
3rd Angela Hazelman St Mary’s College 
2nd Joe Alefosio Don Bosco 
1st Jorim-Paul Phillips Fa’atuatua College 


Samoan
3rd Matalena Tevaga Don Bosco College 
2nd Debra Leuo Faleata College 
1st So’oautalavou Faatuiese Itu o Tane College 


Year 13 English
3rd Fionamaria Sapatu St Mary’s 
2nd Alexia Slaven St Mary’s 
1st Larissa Tago Leifi’ifi College 


Samoan
3rd Vaeluaga Vaipuna Don Bosco College
2nd Failava Asovale Itu o Tane College
1st Jacinta Ameto Itu o Tane College 

OPEN/NUS English
3rd Lina Schwalger NUS 
2nd Gataiala Penn NUS 
1st Mercy Tausili NUS 


Samoan
3rd Pelenato Penei Don Bosco College 
2nd Peato Auva’a Don Bosco College 


1st Peniel Magele NUS 
MOST ENTRIES ENGLISH – Vaimoso Primary School 
MOST ENTRIES SAMOAN – Itu o Tane College 

BLUESKY SPECIAL PRIZES

Primary School - Year 8 English - Amelia Pene 
Year 8 Samoan - Meafou Faalaveave
Highly Recommended - Felisha Va’a (Year 6)
Secondary School - Year 10 English - Quenjule Slaven
Year 10 Samoan - Gordon Magele
Year 11 English - Ripine Vilamu
Year 11 Samoan - Lagi Sagato
Year 12 English - Jorim-Paul Phillips
Year 12 Samoan - So’oautalavou Faatuiese
School Prizes Vaimoso Primary Broadband Connections Itu o Tane College Broadband Connections 

ADDITIONAL PRIZES - Acknowledgement of two trips to China
funded by the Chinese Embassy – Ambassador Wang 

Ariel Fana’afi Ioane – Foundation, National University of Samoa
Layton Sailimalo – Year 13, Pesega College

 


By Fa’aliliu e Maiava 14 June 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>