Teena e le Palemia faiga faavalevalea

20 February 2016, 12:00AM

Lanuola Tusani Tupufia 

Faaliliu e Seagaitumua Tupuola

 

Ua teena e le Palemia o loo vaaia le Malo, o Tuilaepa Sailele Malielegaoi se valaau a le Tautua Samoa Party ina ia faataga tagata Samoa o loo nonofo i fafo e palota mai le mea o nonofo ai le Faiga-Palota Lautele. O le afiafi ananafi na fai mai ai Tuilaepa o taimi uma e avea ai o ia ma Palemia, na te le faatagaina se togafiti faavalevalea faapea na te faatama’ia Samoa.

Sa lauga Tuilaepa i sui o nusipepa ananafi e tali atu ai i le fuafuaga a le Tautua Samoa lea na faaalia i le faagasologa o le faalauiloaina o le latou Manifeso. Sa lapata’ina e le Palemia e faapea o faaiuga mo Samoa o le a faatonu mai atunuu mamao pe a tula’i mai lenei fuafuaga.

 “A e mna’o e te palota, oso i luga o le vaalele ma sau iinei,” o le faaaliga lea a Tuilaepa. 

 “Matou te le o taofia o tatou tagata o loo nonofo i fafo mai le palota ae tatau ona o i luga o le vaalele e fai ai lena mea. Ae o le fai mai e faatu ofisa i fafo mo lenei faamoemoe, sa le talia e le Palemia lea tulaga ma ou te le talia lava.

 “A tatou tatalaina lenei mea, o le a le maua e tagata o loo nonofo iinei le paoa e fai ai a latou faaiuga mo i latou lava. O le a pulea mai fafo le atunuu talu ai le toatele o tagata Samoa o loo i fafo. Na ta’ua foi e Tuilaepa e faapea a faataga ia faiga, o le a le faatapulaaina i tagata Samoa o loo nonofo i Niu Sila.

O le a aofia ai ma tagata Samoa o i Hawaii, Amerika, Tonga, Fiti ma le lalolagi atoa. “E leai so’u manatu o loo i ai se vaai mamao i le taitai o le Itu Agai na te iloa ai lenei mea,” o le faaaliga lea a Tuilaepa. 

 “Ona pau lava le mea o loo tilotilo o ia i ai o le sao i totonu ae le o vaai i le afaina ai o i latou o loo nonofo iinei.. O le faatino o lenei mea o se faatiga lea i tagata o loo nonofo i Samoa. O loo ta’ua mai ai ia i tatou e faapea o tagata e pei o i tatou o loo nonofo iinei e valelea ma le pulega o le atunuu e tatau ona tuuina atu ia i latou o loo nonofo i fafo.Fai mai Tuilaepa o le taimi lava e faatagaina ai lenei tulaga-ona tutusa loa lea ma le mea o loo tupu i le Atu Kuki-lea o loo taitaina ai le atunu e se tasi sa nofo i fafo.

O lona taofi o le faiga lava lenei e afua mai le taimi o Palemia muamua e pei o Fiame Mataafa Faumuina Mulinuu II, Tupua Tamasese Lealofi IV, Tupuola Efi, Vaai Kolone ma Tofilau Eti Alesana.    “E le tatau lava ona i ai se avanoa e faatagaina ai lenei mea,” o lana faaaliga lea.

 “E mafai ona latou oe ma auauna i le malo o le atunuu o loo latou nonofo ai, ae a pa’ia loa le malo o Samoa, taatia lena i tagata o loo nonofo iinei. Afai latou te manana’o e avea ma vaega o lea tulaga, e mafai ona latou o mai ma nonofo iinei mo le tolu tausaga ma palota, e tatau ona latou osi ni taulaga e pei o le fai o le monotaga (sao i le nuu).” E tusa ai ma Tuilaepa-o ia togafiti e mai Faipule ia e o i fafo ma faavalea tagata Samoa pe a latou o e saili tupe ma maua ni tupe.

Ou te le o iloa pe ua foi mai Palu mai Ausetalia lea na alu e saili ai ni tupe,” o le faaaliga lea a Tuilapea. “O le mea ia afai ua e alu i atunuu mamao e saili tupe ai, ave sa’o ia i latou e faapea o i latou o nonofo i Ausetalia e manana’o e toe foi mai i Samoa e leai se mea e ese ai ma se tasi ua na tuuina le parataiso ae alu i Ifeli.

E te le fia mana’o e toe foi i le olaga faigata i Samoa ma afai e te fia tauva mo se tofi e mafai ona e alu i Kanepera…o le pogai e faigata ai ona latou te le faataoto sa’o se faamaumauga ae o le mea moni ona pau lava o le mea latou te manaomia o se tupe mai “tagata ma ua uma ona latou iloa o lea faiga o se tau faase’e.

Na toe ta’ua e Tuilaepa le palota o le 2006 lea na ia tali ai se valaau mai se fale Uaealesi i Ausetalia.  Na latou faailoa mai ia te ia o se mataupu uiga ese tau faatosina pe afai na te ta’u atu ia i latou e faapea o le a toe teuteu tulafono ina ia avanoa ai tagata o loo nonofo i fafo ona palota. O le tali, o tagata Samoa o i Ausetalia o le a latou faailoa mai i o latou aiga i Samoa e palota mo le H.R.P.P.  “Sa ‘ou fai atu ia i latou vaai-‘aua tou te taumafai e faavalea a’u,” o le faaaliga lea a Tuilaepa.

“E le faavaleaina atu i se mea ou te le malie i ai. Ou te tumau pea i le mea o loo ‘ou tu ai ma ou   te  le faatagaina lenei mea talu ai-i le lumana’i-,o le a fono Faipule i se Palemene e i totonu o se fale kalapu pe afai e faataga. 

 “Ae peitai-afai e te malie i le Itu Agai, palota mo i latou. Matou te le faatagaina se mea faavalevalea faapena.”

 

20 February 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>