Fautua mai matua i ‘auala e fo’ia ai misa a tamaiti-a’o’oga

21 March 2016, 12:00AM

Fa’aliliu e Maiava

 

Ua avea lava le maketi i Savalalo ma nofoaga-fusu o nisi o tamaiti-a’oga, e fa’apotopoto iai e fa’atali ai pasi pe a tu’ua a’oga. 

E to’atele lava matua ma nisi-matutua o le atunu’u ua ofoina mai a latou fesoasoani i ‘auala e fo’ia ai lea fa’afitauli, e aofia ai le toe fa’atinoina o fa’asalaga mamafa sa faia i aso ua mavae, le lafo o mata’upu nei i pulega a ali’i ma faipule o afio’aga ma alalafaga  ae maise le va’aia ma le fa’atonutonu leleia o le nofoaga e fa’atali ai pasi.  

O nisi o le ‘au-matutua o le atunu’u, ua matua fefefe e o’o i nofoaga nei ona ua popole ne’i afaina ai ona o misa ae maise le fa’aaogaina ai e tamaiti-a’o’oga o ma’a e tau’ai ai tamaiti o isi a’oga. 

Na fa’amatala e Mose Maualaivao, o se tama-matua mai Malie i le Samoa Observer e fa’apea, e tele lava mea e tatau ona fai peita’i e uma ane lava, o tamaiti-a’oga lava e mafau ai nei fa’afitauli.

“O tamaiti-a’oga lava e tupu ai le sese,” o lana fa’aaliga le-fiafia lea. “O lo’o tutuli mai e matua i a’oga ina ia maua se lumana’i manuia; o la fo’i e fai le galuega a nai faia’oga ia, peita’i, o latou lava, o tamaiti-a’oga lava lea e faia le mea lea. 

 “’Ou te iloa ua tatau ona matua fasi-fa’alelei lava tamaiti nei ma ua tatau ai fo’i ona toe ‘aumai fa’asalaga sa fai i aso ia i a’oga.”  Na ta’ua e Maualaivao, i aso ua mavae a’o fa’ataga faia’oga e sasa tamaiti-a’oga, sa leai ni fusu’aga ma ni misa fa’apea na iai. “E moni sa iai lava a’oga e fufusu ae le’i leaga tele fa’apea pei o le mea lea ua iai,” o lana fa’aaliga lea. 

“Masalo pe na o le fa’atasi pe fa’alua fo’i i se tausaga a’o nei la, ua foliga mai o se fa’afitauli e tupu lava i aso uma ma e le na o latou  o tamaiti-valea nei o lo’o a’afia ai, e a’afia ai fo’i ma tagata matutua i mea valea nei.”  

“O le to’atele o tamaiti nei e fa’atupu le vevesi, o tamaiti e le’i o i ni a’oga , po’o latou fo’i ia ua le-toe a’o’oga ua le-maua ni a’oga e o-iai,” o lana fa’aaliga lea. 

“Ona manatu lava lea o se mea lelei lea mea o le fa’atupu vevesi i le taulaga ‘ae le-iloa, o ta’u mai ai le vaivai tele ma le valea o le fai’ai.

 “O ituaiga tamaiti la nei ua tatau lava ona matua fasi-fa’alelei e o latou matua ia fa’asa’o ai mafaufau, e sese le mea o latou faia.”

Na ta’ua fo’i e Mose, le ‘auala e fo’ia ai le fa’afitauli lea, o le lafo loa i pulega a ali’i ma faipule o nu’u ta’itasi.

“Silasila, e le popole lava tamaiti nei pe loka e leoleo pe leai, aua a tatala loa ua toe fo’i lava i le mea lea,” o lana saunoaga lea.

“Ae a pe a tatou faia se suiga, i tamaiti nei ma a’afiaga e o’o i o latou matua ma aiga? 

 “O le uiga o la’u tala, e tatau ona iai o se tulafono a matai, a fusu loa ma fa’amisa tamaiti i nofoaga fai-tele, ona ‘ave lea iai o se lapata’iga, ae a le-fa’alogo loa, ona fa’ate’a’ese loa o o latou aiga ma matua mai le nu’u.

“Atonu o se faiga lelei lena, e a’oa’i ai le mafaufau aua e le na o latou e a’afia ai, o le a a’afia ai aiga ma matua ona o le fa’avalevalea lea.

Atonu o le taofia ai loa mai le fa’amisa ma le fa’avevesi i le taulaga. 

“O le a fefefe ai e fai nisi mea-vale aua e le manana’o e a’afia ai o latou aiga ona o latou ma amioga mataga o faia.” 

O le tasi tina le-fiafia na talanoa mai i le Samoa Observer (ae le mana’o e fa’ailoa lona suafa) na fa’apea mai, o le to’atele o tamaiti nei na fa’atupua le vevesi i le Aso Tofi, o vale-sa’upa’u lava. 

“E o’o i matua, o faia’oga ma latou e aiga i tamaiti nei, e le o fai iai e o e fa’atupu veves pe fa’amis ma fai isi mea mataga,” o lana fa’aaliga lea. 

“Leai! O latou lava aua o lo’o o ma tala’i fa’apea, o matou lava lea na fusu i le taulaga ae le-iloa, o lo’o tauvalea ai latou ma o latou aiga. 

 “O le fesili muamua lava a tagata, “O se atali’i o ai? A’o fea e sau ai? po’o le “’Ailoga na o’o iai le ‘upu lelei a matua?

“O le mea moni lava, ‘ana fa’apea sa’u fanau, e silafia e Le Atua la’u mea e fai iai, na o le saisai lava ae matua sasak le muli ma fa’ama’ini le pa’u ma ‘ou te le popole lava le ‘ave ai a’u i le falepuipui, ae ia tau i fai’ai le fe’au o tau avatu.” 

Na saunoa fo’i le Fa’atonu o le Polokalame Fesoasoani a le Ekalesia Aso Fitu, le Susuga a Su’a Julia Wallwork e fa’apea, o tupulaga lava nei e fa’aosoosoa nei vevesi ua tula’i mai.

“E le o fai iai faia’oga ma matua e o e fai ia ituaiga amioga peita’i o latou lava, o le li’o lava lea o tupulaga i aso nei, e va’ai loa ua manu’a ma afaina se tasi o uo, ona iai lea o le mafaufau lea e o e puipui pe taui atu fo’i i isi, ae o le mea sese lena,” o lana saunoaga lea. 

 “O le taimi lava e tomo ai i fafo le tamaititi mai le si’osi’omaga o lona aiga, ona a’afia loa lea i manatu ma lagona o isi tamaiti-a’oga, ma mea latou te va’aia.

“O nisi taimi, e pei o se fa’apotopotoga ua taupulepule fa’atasi, ma a tupu loa le tulaga lea, ua palalasi fa’atasi loa e fa’atino le mea sese o manana’o iai.” 

Ae a fa’asalaga mamafa ae toe faia i totonu o a’oga i le taimi nei?

Na tali Su’a, e le suia ai le mea ua tupu.   

 “O le ituaiga a’oa’iga lena e aoga mo tamaiti a’oga i totonu o le potu-a’oga ma lotoa a a’oga peita’i, o mea nei e tutupu pe a tu’ua lotoa a a’oga,” o lana fa’aaliga lea. 

“E tatau ai lava  ona matua mata’itu lelei ma fa’amamafa le va’aia lelei o nofoaga nei e fa’atali ai pasi, ia mautinoa, ia o-‘ese uma tamaiti-a’oga ma le taulaga ma ia toe tu’u-fa’atasi uma a’oga mo se fa’aleleiga ma fa’atino tulaga lelei uma e tatau ona fai.” 

21 March 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>